Εργασία του μαθητή της β΄ τάξης γυμνασίου Ρωμανού Ritenour
1. Η μάχη της Αλαμάνας (23 Απριλίου 1821)
Μετά την εξέγερση των Ελλήνων στην Πελοπόννησο, ο Ομέρ Βρυώνης με 9.000 Τούρκους στρατιώτες κατέβηκε από τα Ιωάννινα να καταπνίξει την επανάσταση. Ο Αθανάσιος Διάκος, ο Πανουργιάς και ο Δυοβουνιώτης με 1.500 αρματολούς συμφώνησαν να ανακόψουν την πορεία του προς τη Βοιωτία και τη Φωκίδα. Ο Διάκος με περίπου 500 άνδρες ανέλαβε να υπερασπιστεί την ξύλινη γέφυρα της Αλαμάνας (Σπερχειού), κοντά στις Θερμοπύλες.
Μετά τη σφοδρή επίθεση των Τούρκων, ο Δυοβουνιώτης και Πανουργιάς υποχώρησαν. Ο Διάκος όμως προέβαλε ηρωική αντίσταση και συνέχισε να πολεμάει ώσπου τελικά τραυματίστηκε και συνελήφθη. Διακόσιοι Έλληνες σκοτώθηκαν ενώ ο δρόμος προς την Βοιωτία ήταν ελεύθερος για τον Βρυώνη.
Αν και στην μάχη της Αλαμάνας οι Έλληνες δεν μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν τους Τούρκους, η πεισματική αντίστασή τους και ιδίως ο μαρτυρικός μα και ηρωικός θάνατος του Αθανάσιου Διάκου έδωσε δύναμη στους Έλληνες να συνεχίσουν τον αγώνα και έπλασε έναν από τους πρώτους ηρωικούς θρύλους της Ελληνικής επανάστασης.
2. Η μάχη στο Χάνι της Γραβιάς (3 Μαΐου του 1821)
Το πιο σημαντικό, πάντως, ήταν ότι ο Βρυώνης αποφάσισε να σταματήσει προσωρινά την εκστρατεία του κι έτσι εμποδίστηκε η κάθοδός του στην Πελοπόννησο, όπου η επανάσταση ακόμα δεν είχε εδραιωθεί.
3. Μάχη του Βαλτετσίου (12-13 Μαΐου 1821)
Τότε καταφτάνει ο Κολοκοτρώνης με 700 άνδρες. Μετά από 23 ώρες γενναίας μάχης και από τις δύο πλευρές, ο Κεχαγιάμπεης βλέποντας να καταφθάνουν ο Νικηταράς, ο Ιωάννης Κολοκοτρώνης και άλλοι οπλαρχηγοί, διέταξε υποχώρηση. Ο Κολοκοτρώνης πέρασε στην αντεπίθεση και οι Τούρκοι τράπηκαν σε άτακτη φυγή. Συνολικά είχαν 300 νεκρούς και πάνω από 500 τραυματίες ενώ οι Έλληνες είχαν ελάχιστες απώλειες.
Η μάχη υπήρξε καθοριστική για το ηθικό των Ελλήνων που οδήγησε στην Άλωση της Τρίπολης. Οι Έλληνες πολέμησαν για πρώτη φορά κάτω από σωστή οργάνωση και πήραν θάρρος συνειδητοποιώντας την ανωτερότητά τους έναντι των Τούρκων.
4. Άλωση της Τριπολιτσάς (23 Σεπτεμβρίου 1821)
Τέσσερα μεγάλα σώματα πολιορκητών για μήνες ήταν γύρω από την Τριπολιτσά. Κολοκοτρώνης, Γιατράκος, Αναγνωσταράς και Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης είχαν σχηματίσει έναν κλοιό από 15.000 άνδρες. Αρχιστράτηγος ανακηρύχθηκε ο Πετρόμπεης υπό την υπέρτατη ηγεσία του Δημητρίου Υψηλάντη, αλλά πραγματικός αρχηγός ήταν ο Κολοκοτρώνης.
Και ενώ η πολύμηνη πολιορκία είχε οδηγήσει τους Τούρκους σε απόγνωση, στις 23 Σεπτεμβρίου, στις εννέα η ώρα το πρωί πενήντα άντρες, με δική τους πρωτοβουλία, ανέβηκαν στο τείχος πατώντας ο ένας στους ώμους του άλλου, άνοιξαν την πύλη και ύψωσαν την ελληνική σημαία.
Οι Τούρκοι σήμαναν συναγερμό, οι Έλληνες άνοιξαν κι άλλες πύλες, κι όρμησαν όλοι μέσα στην πόλη. Τρεις μέρες κράτησε η λεηλασία. Ο αριθμός των ελληνικών απωλειών ποικίλλει κατά τους συγγραφείς από 100 έως 700. Εξ ίσου μεγάλη αμφισβήτηση υπάρχει και για τον αριθμό των Τούρκων και Εβραίων. Ο Τρικούπης υπολογίζει τα θύματα σε 10.000. Τα αποτελέσματα της Άλωσης ήταν ότι η ελληνική Επανάσταση εφοδιάστηκε με 11.000 όπλα, εμψυχώθηκε και απέκτησε όνομα στο εξωτερικό, καθώς μεγάλες ήταν οι αναφορές του διεθνούς Τύπου.
5. Μάχη στα Δερβενάκια (26 Ιουλίου 1822)
Στις 13 Ιουλίου ο Δράμαλης με 25.000 άνδρες, κατέλαβε την πόλη του Άργους. Βασικός του στόχος ήταν η ανακατάληψη της Τριπολιτσάς με τη βοήθεια του στόλου, που θα κατέπλεε στον Αργολικό Κόλπο. Οι Έλληνες τότε ενέκριναν το σχέδιο του Κολοκοτρώνη να καταληφθούν καίριες θέσεις για να αποκλειστεί ο Δράμαλης στην Αργολίδα και εφάρμοσαν τακτική «καμμένης γης» ώστε να απειληθούν οι Τούρκοι από λιμό. Πράγματι, ο Δράμαλης με σκοπό να επιστρέψει στην Κόρινθο, κινήθηκε προς τα Δερβενάκια, στενό που ενώνει την αργολική με την κορινθιακή πεδιάδα.
Στις 26 Ιουλίου όταν οι Τούρκοι μπήκαν στο στενό δέχτηκαν τα πυρά των Ελλήνων του Κολοκοτρώνη και οπισθοχώρησαν με μεγάλες απώλειες. Ο Δράμαλης τότε στράφηκε προς το κοντινό πέρασμα, του Άγιου Σώστη, όπου βρέθηκε ανάμεσα στα πυρά των Νικηταρά – Παπαφλέσσα από τα ανατολικά και του Αντώνη Κολοκοτρώνη από τα δυτικά. Η μάχη κράτησε μέχρι αργά τη νύχτα και οι Τούρκοι είχαν τρομακτικές απώλειες, σε ανθρώπους (πάνω από 3.000 άνδρες), ζώα και υλικά.
Ο Δράμαλης προσπάθησε να διαφύγει την επομένη από την κλεισούρα του Αγιονορίου. Όμως, ο Νικηταράς, ο Υψηλάντης και ο Παπαφλέσσας ήταν εκεί για να προκαλέσουν νέες βαριές απώλειες. Μετά τη Μάχη στα Δερβενάκια, ο Κολοκοτρώνης ανακηρύχθηκε από την Κυβέρνηση Αρχιστράτηγος της Πελοποννήσου, κατ’ απαίτηση των οπλαρχηγών αλλά το κυριότερο ήταν ότι η Επανάσταση είχε διασωθεί.
6. Η έξοδος του Μεσολογγίου (11 Απριλίου 1826)
Το Μεσολόγγι επαναστάτησε τον Μάιο του 1821 και πολιορκήθηκε για πρώτη φορά το 1822 από στρατεύματα του Ομέρ Βρυώνη και του Κιουταχή, χωρίς αποτέλεσμα. Τον Απρίλιο του 1825 ο Κιουταχής συγκέντρωσε στρατό, στρατοπέδευσε στην περιοχή και ξεκίνησε την δεύτερη πολιορκία χωρίς όμως και πάλι επιτυχία. Τον Οκτώβριο, με την άφιξη ισχυρής δύναμης 145 πλοίων και στρατεύματος όλων των Οθωμανών συμμάχων υπό τον Ιμπραήμ, η τρίτη πολιορκία άρχισε σφοδρότερη.
Από τον Μάρτιο του 1826 οι συνθήκες στην πόλη έγιναν δραματικές και η πείνα άρχισε να θερίζει τους κατοίκους. Μπροστά σε αυτή την τραγική κατάσταση πάρθηκε η απόφαση για την έξοδο των πολιορκημένων από το Μεσολόγγι. Η ηρωική έξοδος ορίστηκε για την νύχτα μεταξύ 10ης και 11ης Απριλίου 1826. Το σχέδιο πιθανότατα προδόθηκε, με αποτέλεσμα οι τουρκοαιγύπτιοι να εξαπολύσουν σφοδρή επίθεση που συνοδεύτηκε από σφαγή. Χιλιάδες Έλληνες σφαγιάστηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν και μόνο 1.500 κατάφεραν να διασωθούν.
Η πτώση του Μεσολογγίου είχε τεράστιο αντίκτυπο, αναθέρμανε το φιλελληνικό κίνημα στο εξωτερικό και επιτάχυνε τις διαδικασίες για επίτευξη συμφωνίας μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων για την τελική λύση του ελληνικού ζητήματος.
7. Η μάχη του Κερατσινίου (4 Μαρτίου 1827)
Τον Φεβρουάριο του 1827 ο Γεώργιος Καραϊσκάκης συγκέντρωσε στην Ελευσίνα όλα τα σώματα του στρατού (1.000 άνδρες και 100 ιππείς), με διαταγή από την Ελληνική Κυβέρνηση να σώσει την Ακρόπολη που κινδύνευε. Στις 3 Μαρτίου όλο το στράτευμα έφτασε στην παραθαλάσσια θέση του Κερατσινίου, έξω από τον Πειραιά και εκεί οχυρώθηκαν.
Την επόμενη μέρα (4 Μαρτίου 1827) κατέφθασε ο Κιουταχής με 4.000 πεζικό, 2.000 ιππείς και κανόνια, τα οποία εκσφενδόνισαν σφοδρό κανονιοβολισμό. Οι Έλληνες την ημέρα εκείνη έδειξαν όλη την ανδρεία και γενναιοψυχία τους. Αν και ολιγάριθμοι αναχαίτισαν πολύ μεγαλύτερο και ισχυρότερο στρατό, ο οποίος βρέθηκε να πολεμάει αμυνόμενος και στις δύο μετά το μεσημέρι αναγκάστηκε να υποχωρήσει με πολλές φθορές (300 νεκροί και 500 τραυματίες). Από τους Έλληνες σκοτώθηκαν μόνο τρεις και είκοσι πληγώθηκαν.
Η Μάχη του Κερατσινίου ήταν ο τελευταίος μεγάλος θρίαμβος του Καραϊσκάκη ως αρχιστράτηγου.
8. Μάχη του Μεγάλου Σπηλαίου (24 Ιουνίου 1827)
Η θετική έκβαση της μάχης για τα ελληνικά όπλα έλαβε χώρα σε μια κρίσιμη στιγμή για την Επανάσταση και οδήγησε στην αποχώρηση απ’ την ευρύτερη περιοχή των Καλαβρύτων των Τουρκοαιγυπτιακών στρατευμάτων του Ιμπραήμ.
9. Ναυμαχία του Ναυαρίνου (20 Οκτωβρίου 1827)
Μετά την υπογραφή της συνθήκης μεταξύ Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας, στις 24 Ιουνίου 1827 στο Λονδίνο, που καθόριζε τα της ανεξαρτησίας της Ελλάδας, ο αγγλικός, ο γαλλικός και ο ρωσικός στόλος υπό τους Κόδριγκτον, Δεριγνύ και Χέυδεν αντίστοιχα, κατέπλευσαν στην Πελοπόννησο για να επιβάλουν την κατάπαυση των εχθροπραξιών και τον τερματισμό της εκστρατείας του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο. Η ελληνική πλευρά δέχτηκε την πρόταση των τριών Συμμάχων, ενώ ο Σουλτάνος απέκρουσε οποιαδήποτε επέμβαση στην επικράτειά του.
Ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος (συνολικά 89 σκάφη και 41 μεταγωγικά) προσορμίστηκε στη λιμνοθάλασσα του Ναβαρίνου, όπου εισέπλευσαν και οι στόλοι των συμμάχων με δύναμη αριθμητικά πολύ μικρότερη (συνολικά 27 πλοία). Στις 20 Οκτωβρίου του 1827, οι Αιγύπτιοι πρώτοι έδωσαν το έναυσμα πυροβολώντας κατά της αγγλικής λέμβου, την οποία είχε στείλει με λευκή σημαία ο Κόδριγκτον προς συνεννόηση, ενώ ταυτόχρονα, εκανονιοβολούντο η αγγλική και η γαλλική ναυαρχίδα. Ο Κόδριγκτον, μη έχοντας άλλη λύση, έδωσε το παράγγελμα της επίθεσης. Η ναυμαχία αμέσως έκλινε υπέρ του συμμαχικού στόλου και μέχρι το απόγευμα, τουλάχιστον 50 οθωμανικά πλοία βυθίστηκαν, ενώ 6.000 άνδρες σκοτώθηκαν ή πνίγηκαν. Από την πλευρά των συμμάχων 172 σκοτώθηκαν, 500 τραυματίστηκαν, 2 πλοία καταστράφηκαν και αρκετά υπέστησαν ζημίες. Μετά την νίκη τους οι σύμμαχοι απαίτησαν από τον Ιμπραήμ, να υψώσει λευκή σημαία σε όλα τα φρούρια που είχε καταλάβει και οι Οθωμανοί υπέγραψαν ανακωχή πάνω στην ναυαρχίδα του Κόδριγκτον.
Η είδηση για τη ναυμαχία έτυχε διαφορετικής υποδοχής. Στο Λονδίνο ο πρωθυπουργός δούκας του Ουέλινγκτον την χαρακτήρισε «ατυχές και απαίσιο γεγονός». Αντίθετα, στο Παρίσι και τη Μόσχα προκάλεσε μεγάλο ενθουσιασμό. Για την Ελλάδα η Ναυμαχία του Ναβαρίνου σήμανε την αναγνώριση της ελευθερίας της από τις τρεις δυνάμεις, παρά τη συνεχιζόμενη άρνηση του Σουλτάνου. Μέχρι τις 12 Σεπτεμβρίου 1829 που δόθηκε η τελευταία μάχη του Αγώνα στην Πέτρα, το ελληνικό κράτος ήδη είχε σχηματισθεί με βόρεια σύνορα τη γραμμή Αμβρακικού - Παγασητικού.
10. Η Μάχη της Πέτρας (12 Σεπτεμβρίου 1829)
Όταν, με διαταγή του Σουλτάνου, ο Ασλάν βέης αναγκάστηκε να απομακρύνει από τη νότια Ελλάδα όλο τον Οθωμανικό στρατό που αποτελούνταν από 7.000 στρατιώτες, ο Δημήτριος Υψηλάντης έστησε ενέδρα στην τουρκική στρατιά το στενό πέρασμα της Πέτρας, μεταξύ της Λειβαδιάς και των Θηβών. Ήταν μία από τις λίγες φορείς που οι Έλληνες παρουσίασαν τακτικό στρατό αποτελούμενο από 4.000 άνδρες. Στις 12 Σεπτεμβρίου 1829 ο Ασλάν υπέστη δεινή ήττα. Οι Τούρκοι άφησαν στο πεδίο της μάχης περίπου 100 νεκρούς ενώ οι Έλληνες είχαν 3 νεκρούς και 12 τραυματίες.
Ο Ασλάν βέης αναγκάστηκε να προσφύγει σε συμφωνίες για να αφήσουν οι Έλληνες τα τουρκικά στρατεύματα να περάσουν προς βορρά και να μην επανέλθουν ποτέ πια στην Ανατολική Στερεά και την Πελοπόννησο. Αυτή ήταν η πρώτη συνθηκολόγηση Τούρκων στο πεδίο μάχης.
Η Μάχη της Πέτρας ήταν η τελευταία μάχη του Αγώνα για την ελληνική ανεξαρτησία.
Πηγές:
- Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, σ. 107.
- Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, σ. 108.
- Τρικούπης Σπυρίδων, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, τ. Γ', κεφ.ΙΔ.
- https://www.sansimera.gr/articles/617
- https://eleftherostypos.gr/istories/206434-oi-kathoristikes-maxes-tou-1821/
- https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%B1%CF%85%CE%BC%CE%B1%CF%87%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%9D%CE%B1%CF%85%CE%B1%CF%81%CE%AF%CE%BD%CE%BF%CF%85
- https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%AC%CF%87%CE%B7_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%91%CE%BB%CE%B1%CE%BC%CE%AC%CE%BD%CE%B1%CF%82
- https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%88%CE%BE%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CF%82_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%9C%CE%B5%CF%83%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B3%CE%AF%CE%BF%CF%85
- https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%AC%CF%87%CE%B7_%CF%83%CF%84%CE%BF_%CE%9C%CE%AD%CE%B3%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AE%CE%BB%CE%B1%CE%B9%CE%BF_(1827)
- https://www.google.com/search?q=1821&sxsrf=ALeKk01DmsBH4ecUXU7vx32HLPC8-FAi2g:1616325320043&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=2ahUKEwiymauEocHvAhVFQhoKHZeVDowQ_AUoAXoECAEQAw&biw=1200&bih=571