Εργασία της μαθήτριας Β’ τάξης Γυμνασίου Χαμπάκη Ελευθερίας
Η Αγία Φιλοθέη (Ρηγίλλη Μπενιζέλου) γεννήθηκε το 1522 μ.Χ. στην Αθήνα. Από πολύ μικρή φαινόταν ότι θα εξελισσόταν σε μια Χριστιανική προσωπικότητα. Την διέκρινε η καλοσύνη, η ευγένεια, η γλυκύτητα στους τρόπους που σκλάβωνε τους άλλους, η τάξη, η νοικοκυροσύνη, η φιλοπονία και η απαράμιλλη δραστηριότητά της. Προερχόταν από ευκατάστατη οικογένεια της τουρκοκρατούμενης τότε Αθήνας, την
οικογένεια των Μπενιζέλων (Βενιζέλων).
Στα δεκατέσσερα της χρόνια, η
Ρηγούλα αναγκάστηκε να παντρευτεί τόσο μικρή όπως συνηθιζόταν εκείνη την εποχή, κάποιο πλούσιο αλλά όχι αριστοκράτη τον
Ανδρέα Χειλά, που ήταν είκοσι χρόνια μεγαλύτερός της. Ο σύζυγος της Ρηγούλας ασχολείτο με το εμπόριο στη Βενετία και είχε πολλά ελαττώματα. Η Ρηγούλα τον υπέμενε με υπέροχη Χριστιανική γενναιοψυχία. Το χειμώνα του 1539, σε ένα ταξίδι του στην Αδριατική ο Ανδρέας Χειλάς πνίγηκε με το καράβι του. Έτσι, σε ηλικία μόλις δεκαεπτά ετών η Ρηγίλλη έμεινε
χήρα και κληρονόμος μεγάλης περιουσίας.
Μετά τον θάνατο των γονέων της, ανεμπόδιστη πλέον η Ρηγίλλη αποφάσισε να ακολουθήσει το
μοναχικό βίο. Ο Ηγούμενος της Μονής Καισαριανής Ιεζεκιήλ, ο πνευματικός πατέρας της Ρηγίλλης, αφού την νουθέτησε πατρικά να τηρήσει μέχρι θανάτου τις μοναχικές της υποχρεώσεις, της φόρεσε το
Μέγα και Αγγελικό Σχήμα ονομάζοντας την
Φιλοθέη Μοναχή.
Με τη μεγάλη χρηματική περιουσία που διέθεσε η κόρη των Μπενιζέλων, ίδρυσε γυναικεία Μονή στο κέντρο της Αθήνας (στο σημείο που βρίσκεται σήμερα το κτήριο της Αρχιεπισκοπής Αθηνών), τον "Παρθενώνα", στον οποίο λειτουργούσε κοινόβιο οικοτροφείο και ξενώνας για τις γυναίκες (ακόμα και τις Μουσουλμάνες) που προσέφευγαν για προστασία στην Αγία. Παράλληλα ιδρύθηκαν με έξοδά της σχολείο, εργαστήρια, νοσοκομείο και γηροκομείο.
Σύντομα η Αγία Φιλοθέη ίδρυσε
μετόχια (παραρτήματα) της μονής και σε άλλες περιοχές, όπως στην περιοχή των
Πατησίων όπου έκτισε ναό προς τιμήν του Αγίου Ανδρέα και κελιά για τις μοναχές. Με την καλαισθησία και τα άφθονα χρήματα που διέθεσε, έκτισε επίσης οικοτροφείο με έναν πολύ φωτεινό σκοπό σε μια σκοτεινή εποχή. Το
οικοτροφείο του Αγίου Ανδρέα ήταν ένα είδος βιοτεχνικής σχολής. Σε ένα ευπρεπισμένο περιβάλλον οι γυναίκες μάθαιναν γράμματα, νοικοκυριό και τέχνη – ραπτική, κεντήματα, υφαντική - ενώ συγχρόνως με την καθημερινή θρησκευτική διαπαιδαγώγηση στερεώνονταν στην πίστη και καλλιεργούντο ψυχικά και πνευματικά.
Η Φιλοθέη διέθεσε άφθονα χρήματα για την
ανακούφιση των δυστυχισμένων την εποχή της Τουρκοκρατίας. Επισκεπτόταν και περιποιόταν αρρώστους, διακονούσε χήρες και ορφανά, έτρεφε πεινασμένους, δώριζε ρούχα και αγαθά που οι άνθρωποι γύρω της είχαν ανάγκη, ελευθέρωνε αιχμαλώτους πληρώνοντας τους Τούρκους και ακόμα περισσότερο
προστάτευε και φυγάδευε από την Αθήνα κυρίως προς την Κέα (Τζιά) φτωχές νεαρές κοπέλες προκειμένου να τις διασώσει από τα χαρέμια των Τούρκων. Έτσι εκείνοι έτρεφαν
μίσος εναντίον τής Φιλοθέης, που υπέβοσκε για πολύ καιρό.
Κυλούσαν τα χρόνια και η Φιλοθέη ήταν αφοσιωμένη στο μοναχικό της βίο και στο κοινωφελές έργο που είχε αναλάβει. Πλησίαζε τα
εβδομήντα της χρόνια, όταν την
νύχτα της 2ας προς 3η Οκτωβρίου
1588,
στη μονή της περιοχής Πατησίων, κατά τη διάρκεια της κατανυκτικής λειτουργίας που επιτελούσαν οι μοναχές προς τιμή του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου, πέντε Τούρκοι,
νυκτερινοί εισβολείς, σκαρφάλωσαν τον πανύψηλο τοίχο που προστάτευε το κτήριο και πήδηξαν στην αυλή. Όρμησαν βίαια στην Εκκλησία και με ακράτητη μανία χτύπησαν
βάναυσα το λεπτοκαμωμένο ασκητικό σώμα της Οσίας με γροθιές και λακτίσματα. Αίμα άφθονο από τις πληγές της αυλάκωσε το δάπεδο της Εκκλησίας. Έξω από το ναό του Αγίου Ανδρέα, στα δεξιά της εισόδου του, σώζεται μέχρι και σήμερα η κολώνα, όπου δέθηκε και
μαστιγώθηκε εκείνη τη νύχτα. Έπειτα από τον βασανισμό της εγκαταλείφθηκε
ημιθανής έξω από τη μονή.
Στις 19 Φεβρουαρίου 1589 η Αγία Φιλοθέη υπέκυψε στα τραύματά της και απεβίωσε μετά από πολύμηνη απομόνωση στο ασκητήριό της στην περιοχή του Αμαρουσίου που σήμερα ονομάζεται "Αγία Φιλοθέη" προς τιμήν της. Είκοσι ημέρες από το θάνατό της, το Ιερό λείψανο της Οσιομάρτυρος ευωδίασε. Εκατοντάδες άνθρωποι που την είχαν γνωρίσει και είχαν ευεργετηθεί απ’ αυτήν και πολλοί άλλοι που είχαν ακούσει για την φιλανθρωπική της δράση, πήγαιναν με ευλάβεια να προσκυνήσουν το ιερό λείψανο της.
Ανακηρύχθηκε Αγία και η μνήμη της
τιμάται από την Εκκλησία μας στις
19 Φεβρουαρίου. Το ιερό λείψανό της φυλάσσεται άφθαρτο στον Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών, ενώ μικρό τμήμα του λειψάνου της φυλάσσεται στην Μονή Αγίας Φιλοθέης στην Εκάλη της Αττικής.
Πολλές περιοχές της Αθήνας έχουν συνδεθεί με τη δράση της Αγίας Φιλοθέης. Η περιοχή του Ψυχικού πήρε το όνομά της από το "ψυχικό", δηλαδή την φιλανθρωπία της Αγίας, η οποία φρόντισε να ανοιχτεί ένα πηγάδι για να ξεκουράζονται οι κατάκοποι αγρότες που δούλευαν χωρίς νερό κάτω από το ζεστό ήλιο. Αλλά και η περιοχή Φιλοθέη έχει πάρει από την Αγία το όνομά της όπως και η Καλογρέζα οφείλει το όνομά της στη μονή που είχε ιδρύσει στην περιοχή, τη "μονή της Καλογρέζας " (από παραφθορά της λέξης Καλογραίας) όπως την αποκαλούσαν οι Αθηναίοι.
Έτσι, οι Χριστιανοί έχουν πολλές ευκαιρίες να θυμούνται τη Φιλοθέη Μπενιζέλου την αφοσιωμένη στο Θεό και στη διακονία του πλησίον, τη μεγάλη Αθηναία «Κυρά».
Βιβλιογραφικές παραπομπές:- Μια αδούλωτη ψυχή στη σκλαβωμένη Αθήνα, Ηγουμένη Θεοδώρα Χαμπάκη Ϯ , Έκδοση Ιεράς Μονής Οσίου Θεοδοσίου Αργολίδος, 1994
- Οσία Φιλοθέη Μια ευγενής Αθηναία – μια παράτολμη μοναχή, Γιούλη Ευαγγέλου, Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών, Αθήνα, 2016
- ΤΟ ΑΦΘΑΡΤΟ ΛΕΙΨΑΝΟ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΦΙΛΟΘΕΗΣ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΙΑΣ : https://greekorthodoxreligioustourism.blogspot.com/2019/03/blog-post.html
