Το τραγούδι των αρματολών
Οι αρματολοί κι οι κλέφτες δεν πέθαναν ποτές!
Δεχθείτε μας, βρυσούλες και γάργαρα κρυονέρια,
κάτου από κοντοελάτια και πράσινες οξιές,
γειά σας, παλιές μας σκέπες κι αιώνια μας λημέρια.
Γειά σας χαρά σας, λόγγοι – παλιά μας συντροφιά!-
κι εσείς, θολές ραχούλες και μαυρομαντιλούσες.
Γειά σας χαρά σας, δάσα ξανθά κι άγρια θεριά,
όμορφες πέρδικές μας και πετροκελαϊδούσες.
Εδώ βουνό, μας είδες – γειά σου ισκιερό βουνό!-
να στήνουμε κουβέντες, να λέμε και τραγούδια.
Μας δρόσιζε την όψη το αγέρι το τερπνό
και στα καλά άρματά μας κρεμνούσαμε λουλούδια.
Εδώ, απ ΄ τα ονείρατά μας ήρθε το πιο χρυσό,
μιαν άνοιξη ανθισμένη κι ένα ώριο καλοκαίρι,
να χύσει στην καρδιά μας ελπίδων θησαυρό
κι υπόσχεση σαν άνθη του Απρίλη να μας φέρει.
Εδώ τα γιαταγάνια και τ ΄αργυρά σπαθιά
τροχίσαμε, βουνό μου. Και τα ντουφέκια τ΄άγια,
αυτά μας ξεμουδιάσαν τα χέρια τα τραχιά,
ρίχνοντας τα έρμα βόλια ν΄αντιλαλούν στα πλάγια.
Και τ ΄όνειρο το πλάνο πιάσαμ΄ εμείς εδώ,
και τ ΄άτρομα γιουρούσια σύραμε αράδα-αράδα.
Στήσαμε απ΄άκρια σ΄άκρια το Μέγα Σηκωμό
και Λευτεριάς αγέρι ανάπνεψε η Ελλάδα.
(Σωτήρης Σκίπης, Συλλογή: Ο γύρος των ωρών, 1911)
Το ποίημα «Το τραγούδι των αρματολών» δημιουργεί συναίσθημα υπερηφάνειας στους αναγνώστες. Ταιριάζει με δημοτικό τραγούδι επειδή έχει στροφές με ίσο αριθμό στίχων και ομοιοκαταληξία. Στοιχεία όπως η φύση, που ήταν το σπίτι των αγωνιστών , τα βουνά που ήταν το καταφύγιο τους, αναφέρονται στο ποίημα για να δείξουν τις συνθήκες κάτω από τις οποίες οι αγωνιστές πολεμούσαν τους Οθωμανούς. Στα καταφύγιά τους δεν φυλούσαν μόνο τα σημαντικότερα αποκτήματά τους όπως τα όπλα τους αλλά ήταν ο χώρος τους για τις ομιλίες, τα τραγούδια τις ώρες της ανάπαυλας και της ξεκούρασης. Όμως έπαιρναν κάτι ακόμα πιο σημαντικό από τα βουνά και αυτό ήταν το κουράγιο για την συνέχιση του αγώνα με τα όπλα τους, γιαταγάνια, σπαθιά, τουφέκια. Η φύση τους έδινε ελπίδα ώστε να εκπληρώσουν τα όνειρα τους για να έχουν μια ανθισμένη άνοιξη και ένα ωραίο καλοκαίρι δηλαδή να έχουν την ελευθερία τους. Το ποίημα μας θυμίζει τον σημαντικό αγώνα που έκαναν οι Έλληνες για την ελευθερία τους που άρχισε από τους αρματολούς και τους κλέφτες που είχαν ένα όνειρο. Να ξεσηκώσουν την Ελλάδα να επαναστατήσει. Να πάρει όπλα στα χέρια και να μην αφήσει κανένα να την σκλαβώσει. Αυτοί οι ήρωες ήταν η βάση για τον αγώνα των Ελλήνων για ένα ανεξάρτητο και ελεύθερο κράτος .
(Γιαννακάκου Μελίνα, Σίλια Γκίνη, Ντορίνα Αγγελοπούλου)